Eating Apart Together?

Commensal Rules, Customs and Deviations aboard Ostend Company Ships (1722-1731)

Abstract

Commensality – the act of eating together – and its social effects of creating or reinforcing social groups has been studied extensively. In life aboard ships, in particular, eating together is attributed a key role in reflecting and thereby enforcing the professional hierarchies deemed fundamental to the functioning of the ship. However, transgressions of these commensal rules and customs have often been overlooked. Taking the eighteenth-century Ostend Company based in the Southern Low Countries as a case, this article argues that commensal deviations were possible for a variety of reasons, ranging from a means of disciplining crew members to signalling discontent and waging power struggles. Nevertheless, transgressions were temporary: regardless of the success in attaining the envisaged goals, the commensal structure was quickly restored. Thus, rather than threatening the social hierarchy vital to the ship’s functioning, this article argues that these deviations helped sustain it by providing outlets for tensions before more serious challenges to on-board hierarchy could arise.

Commensaliteit – het gebruik om samen te eten – en de sociale gevolgen hiervan, zoals het creëren of versterken van sociale groepen, zijn uitvoerig bestudeerd. Vooral in het leven aan boord van schepen wordt aan gezamenlijke maaltijden een sleutelrol toegekend: ze weerspiegelen en bevestigen de professionele hiërarchieën die cruciaal zijn voor het functioneren van het schip. Overtredingen van deze commensale regels en gewoonten zijn tot heden echter weinig bestudeerd. Dit artikel neemt de achttiende eeuwse Oostendse Compagnie, gevestigd in de Zuidelijke Nederlanden, hiervoor als casus en betoogt dat afwijkingen van de regels om gezamenlijk te eten verschillende doelen hadden zoals het disciplineren van bemanningsleden, het signaleren van ontevredenheid of het voeren van machtsconflicten. Deze overschrijdingen waren tijdelijk van aard en de commensale structuur werd steeds snel hersteld. Dit artikel betoogt dat deze afwijkingen geen bedreiging voor de sociale hiërarchie aan boord vormden, maar juist bijdroegen tot het in stand houden hiervan en als uitlaatklep voor spanningen fungeerden zodat ernstigere uitdagingen voor de machtsverhoudingen aan boord konden worden voorkomen.